આજના લેખો
(મૃગેશભાઈની પાંચમી પુણ્યતિથિએ..) ચર્ચા જ ચર્ચા (હાસ્યલેખ) – મૃગેશ શાહ
(પ્રકાર : હસો અને હસાવો)આજે સ્વ. શ્રી મૃગેશભાઈની પાંચમી પુણ્યતિથિ છે. વર્ષો વીતતા જાય છે પણ પોતાના કાર્યથી અને ભાષા માટે કરેલી અપ્રતિમ મહેનતથી મૃગેશભાઈ આજે પણ અનેક સર્જકો, વાચકો અને ભાવકોના હ્રદયમાં ધબકે છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી અમે એવો શિરસ્તો કર્યો છે કે મૃગેશભાઈની પુણ્યતિથિએ તેમના જ અપ્રસિદ્ધ હાસ્યલેખોમાંથી કૃતિ મૂકવી. એ અંતર્ગત આજે પ્રસ્તુત છે તેમનો લેખ ‘ચર્ચા જ ચર્ચા..’ અને આજે તેમની પુણ્યતિથિએ પુણ્યતિથિએ કાયમ હસતા, ઉત્સાહી અને કાર્યક્ષમ એ ચહેરાને, એ વ્યક્તિને યાદ કરીએ, અચાનક જ જુદા પડી ગયેલા એ ગયેલા મિત્રના આત્માને પરમ શાંતિ મળે તેવી હ્રદયપૂર્વકની પ્રાર્થના..
દર્દપુર (કથા કાશ્મીરની) – ક્ષમા કૌલ, અનુ. વંદના શાંંતુઈન્દુ
(પ્રકાર : સાહિત્ય લેખ)કાશ્મીરી પંડિતોને તગેડી મૂકાયા પછીના વાતાવરણની, પરિસ્થિતિની વાત દર્દપુરમાં આલેખાઈ છે, નવલકથામાંથી તારસ્વરે એવો ભાવ ઉપસે છે કે આખરે સહન કરવાનું આવે છે સ્ત્રીઓના ભાગે, કાશ્મીરને પંડિત સમાજ વિહીન કરી દેવાયું, અનેક ગામડાઓ પુરુષવિહીન થયા, કેટલાયનું ધર્માંતર કરાયું, કેટલાયને ગોળીએ દીધા, કેટલાયને તગેડી મૂકાયા, અને એવા પુરુષવિહીન ગામડાની સ્ત્રીઓની દુર્દશાનું – પીડાનું દારૂણ અને કરુણ ચિત્ર અહીંથી ઉપસે છે. કાશ્મીરમાં કેવી ધર્માંધતા અને અમાનવીયતા પ્રસરી, પોતાના ધર્મની સ્ત્રીઓને – દીકરીઓને પડદામાં રાખી, અન્ય ધર્મની સ્ત્રીઓને લાચાર બનાવીને શિયળભંગ કરાયો, કોઈ જ ધર્મપુરુષો, રાજપુરુષો કે કર્મશીલોનું કંઈજ પ્રતિવેદન પ્રગટ ન થયું. દર્દપુર આ દર્દને પ્રગટ કરતી નવલકથા છે. પરિસ્થિતિ પ્રત્યેની ઘૃણા આ નિમિત્તે પ્રગટ થઈ છે અને એ નવલકથાનો ખૂબ સુંદર અનુવાદ વડોદરાના વંદનાબેન ભટ્ટ પાસેથી આપણને મળ્યો છે. રીડગુજરાતીને આ પુસ્તક પાઠવવા બદલ વંદનાબેનનો ખૂબ આભાર અને અનેક શુભકામનાઓ. એ પુસ્તકના શરૂઆતના ભાગના અમુક અંશ અહીં પ્રસ્તુત કર્યા છે. પુસ્તકપ્રાપ્તિની વિગતો લેખને અંતે આપી છે.)
ચૂંટેલા લેખો
શિક્ષા – ડૉ. આઈ. કે. વીજળીવાળા
(પ્રકાર : સાહિત્ય લેખ)(‘જનકલ્યાણ’ સામયિકના ઑગસ્ટ, ૨૦૧૬ના અંકમાંથી સાભાર) મારું બાળપણ અનેક હાડમારીઓથી ભરેલું રહ્યું છે. કાળ, કરમ તેમ જ કઠણાઈઓએ મારી કસોટીઓ લેવામાં કાંઈ બાકી નથી રાખ્યું, પરંતુ જેમ રણમાં ક્યારેક શીળી છાંયડી મળી આવે કે મીઠાં પાણીનો વીરડો જડી આવે અને જેવી શીતળતા થાય એવી શીતળતા આપતું મારા માટે પણ એક સ્થળ હતું. એ હતું : […]
ફટાકડાં… – નિપુણ ચોક્સી
(પ્રકાર : હસો અને હસાવો)(‘ગુજરાત’ દીપોત્સવી અંકમાંથી) કોણે કહ્યું કે, ફટાકડાં દિવાળીએ જ ફૂટે ? ફટાકડાં બારેમાસ, રોજ-બરોજ, ચારે પ્રહર, દિવસ-રાત, સવાર-સાંજ ફૂટતાં હોય છે. સામાન્ય રીતે ફટાકડાં આનંદ થાય ત્યારે ફોડવામાં આવતા હોય છે. અને ફટાકડાં ફૂટતાં હોય એ સાંભળી અને જોઈને પણ આનંદ થાય છે. એટલે આ આનંદમાં બધાને જાણે અજાણે સામેલ કરવામાં આવે છે. પાડોશીને ઘરે […]
દસ રૂપિયા ! – હરિશ્ચંદ્ર
(પ્રકાર : ટૂંકી વાર્તા)ગામના સીમાડે એક નાનકડું સ્મશાન. સામે હનુમાનની મૂર્તિ. થોડે દૂર એક ઝૂંપડી. દૂબળો કૂતરો. ઝૂકેલી કમ્મરવાળા સ્મશાનના પહેરેગીર રામૈયાદાદા. એમની એક જૂની લાકડી. કરચલીવાળું શરીર. ઝાંખી આંખો. બોખલું મોં. લાશોને બાળવી, બદલામાં કાંઈક દક્ષિણા લેવી, લાશની સંપત્તિ-કપડાં, ઘડો વગેરે રાખી લેવું, એ એમનો ધંધો. પેટ ભરી દિવસ પસાર કરવો હોય, તો રોજની એક લાશ આવવી […]
