ભારતના સંદર્ભમાં દાર્શનિક સાહિત્યનું અધ્યયન બહુ જ વૈવિધ્યસભર અને રસપ્રદ છે. આ અધ્યયનને રાષ્ટ્રીય મૂલ્યો, સંસ્કૃતિ, સંસ્કાર અને પરંપરાઓના પરિપ્રેક્ષ્યમાં જોઈએ.
Yearly Archives: 2020
30 posts
મુંબઈ શહેર, સપનાંંઓનું શહેર કે પછી માયાનગરી. જ્યાં રોજ હજારોની સંખ્યામાં લોકો પોતાના સપનાઓ લઈને આવે, સદ્દનસીબે કોઈના સપના સાકાર પણ થઈ જાય તો કોઈના સપના મુંબઈની લોકલ ટ્રેનની ભીડમાં જ ખોવાઈ જાય. અદિતી જોષી અને માધવ પટેલ, સપનાઓની પેટીઓ ભરીને મુંબઈ શહેરમાં આવેલા બે નામ. બંને એક જ આઇ.ટી. કંપનીની નાનકડી ઓફિસમાં કામ કરતાં.
કૉરોના સંકટ સામે આપ સર્વ સુરક્ષિત હશો તેવી પ્રાર્થના સાથે કોરોના વિષયના સંદભમાં પાંચ કાવ્યરચનાઓ સ્મિતાબેન ત્રિવેદી આપણી સમક્ષ મૂકી રહ્યાં છે. તેમની કલમને અનેક શુભકામનાઓ અને રીડગુજરાતીમાં તેમનું હાર્દિક સ્વાગત છે.
ત્રીજી સદીની પરોઢે પહોંચેલા આ જગતમાં માણસાઇ જાગી છે. અમુક સફળતાઓ તો અમુક નિષ્ફળતાઓ છે. અને છતાં ક્યાંક સતત ઉપરાછાપરી મળતી નિષ્ફળતાઓમાં પણ ક્યાંક માણસાઇ બોલી ઉઠે છે. અપૂર્ણતાથી ભરેલી આ દુનિયામાં આમ જ બનવાનું! ભગવાન ચોક્ક્સ કોઇ રસ્તો બતાવશે! અનેક પડકારોની સામે રાત-દિવસ દુનિયાના કોઇને કોઇ ખૂણે કોઇક માણસજાતને ટકાવી રાખવા માટે સતત મથી રહ્યું છે અને એના પરિણામ સ્વરૂપ આ દુનિયામાંથી અનેક આપત્તિઓ જડમૂળથી દૂર થઇ છે તો અનેકની સામે માણસજાતની લડાઇ ચાલુ છે.
મીના બેને ઘડિયાળમાં જોયું, બપોરનો એક થવા આવ્યો! મહેશ હવે આવતા જ હશે. તેને હાથ થોડો ઝડપથી ચલાવવા મંડ્યો, સેલડ તૈયાર કરી નાખ્યું, અથાણાંનો ડબ્બો તૈયાર કર્યો, હવે શું બાકી છે વિચારતા યાદ આવ્યું, હા છાસ બાકી છે! પુત્રવધુ લાવણ્યાને કહ્યું, "બેટા, છાસ વલોવી નાખ અને ડાઇનિંગ ટેબલ તૈયાર કરી નાખ!"
તા. ૨૨ એપ્રિલ ૨૦૨૦ રાત્રે જયારે હોસ્પિટલમાંથી અમને જણાવવામાં આવ્યું કે અમારા પિતાજીએ અંતિમ શ્વાસ લીધા છે ત્યારે સ્વાભાવિકપણે અમારી વિચારશક્તિ લગભગ શૂન્ય થઇ ગઈ હતી. એક તરફ કુટુંબના મોભીને ગુમાવ્યાનું દુઃખ તો બીજી તરફ હવે શું કરીશું જેવા સવાલોથી અમે ઘેરાઈ ગયા હતા. કોરાના વાયરસના પ્રકોપને લીધે અમદાવાદ જેવા શહેરમાં સજ્જડ લોકડાઉન વચ્ચે બધું પાર પાડવાનું હતું. સમય અને સંજોગો તદ્દન વિપરીત હતા.
બારામુલ્લા શહેરથી થોડે દૂર આવેલા જલશેરી ગામની લશ્કરી છાવણીમાં બે ફૌજી જમી રહ્યા હતાં. આજે પણ એ જ દાળ અને સૂકી રોટલી જોઈને નાયબ સુબેદાર અજય સિંઘ અને સુબેદાર દલબીર સિંઘની આંખોમાં પાણી ધસી આવ્યાં. બંને જણાં પોતાનાં ઘરના ભોજનનો સ્વાદ યાદ કરીને કોળિયા ગળા નીચે ઉતારવાનો બનતો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતાં.
આજે ત્રીજી મે હતી એટલે કે અર્પણના જન્મદિવસની તારીખ. દર વર્ષે અચૂકપણે કેલેન્ડરમાં દેખાતી આ તારીખ એને ખૂબ ગમતી. આજનો દિવસ એના માટે ખાસ હતો. આ આજના દિવસે બધી જ ગતિ-વિધિઓમાં જાણે કેન્દ્રસ્થાને આવી જતો.
જવાહર નવોદય વિદ્યાલય બોટાદ ખાતે કાર્યરત શ્રી જે. ડી. સોલંકીની ચાર પદ્યરચનાઓ જેમના શીર્ષક છે, ૧) ડેડી રેડે તેજ, ૨) બસ જીવવાનું, ૩) ઓનલાઇન ઓફિસ અને ૪) ક્વોરનટાઇન આજે રીડગુજરાતી પર પ્રસ્તુત છે. સર્જકને અનેક શુભેચ્છાઓ.
આમ તો નીતુ તેમના નાના ભાઈ રાજની વિધવા હતી. પણ તેની ઉંમર જ ક્યાં હતી! હજુ તો તે માત્ર ત્રીસ વરસની હતી. ઘણી યુવતીઓ તો ત્રીસ વરસની ઉંમરે તો સંસાર માંડે છે. પછી નીતુને ક્યાં વાંધો હતો? તે માત્ર વિધવા હતી એ જ તેનો વાંક હતો.
"ઊઠો.. ઊઠો.. હવે ક્યાં સુધી આમ ઘોર્યા કરવાનું?" સવાર સવારમાં કામબોજથી રઘવાઈ થઈ પતિઓ ઉપર વરસી પડતી ગુજ્જુ ગૃહિણીઓની આદત મુજબ રશ્મિ પણ રઘવાઈ બની પતિ આકાશને ઝંઝેડી નાંખતા બોલી, "ઊઠો.. હવે, આજની રજા કંઈ તમે ઊંઘવા માટે નથી લીધી સમજ્યા? સવારે નવ વાગ્યે તો પાર્થ અને શ્રેયાની સ્કૂલમાં પૅરેન્ટસ્ ડે અટેન્ડ કરવાનો છે. છ તો વાગી ગયા. તમારે તો ઠીક છે, બાવા ઊઠ્યા બગલમાં હાથ.. પણ અમારે બૈરાંને તો હજાર કામ કરવાના હોય છે સમજ્યા?"
હોસ્પિટલના બાંકડે બેસતાં બેસતાં તો રમણભાઈ ગોટો વળી ગયા. તેમને એટલી ઉધરસ ચડી કે તેમના મોંમાંથી શબ્દો પણ બહાર પડતા ન હતા. સાથે આવેલાં તેમના પત્ની મંજુલાબેને માંડ માંડ તેમને બેસાડ્યા અને પાણી માટે આમતેમ નજર ફેરવી પણ તેમની નજરે ક્યાંય પાણી ન પડ્યું. રમણભાઈની ઉધરસ ચાલુ જ હતી. એક તો વૃદ્ધ અને અશક્ત શરીર અને પાછી ઉધરસ..